Hàm LAG, LEAD, RANK, DENSE_RANK, ROW_NUMBER là window functions (hàm cửa sổ) được MySQL hỗ trợ từ phiên bản 8.0 trở lên, giúp quan sát dữ liệu theo thứ tự mà không cần tự join chính nó.

🎯 1️⃣. Mục đích trong quản trị hệ thống CSDL

Các hàm này cho phép DBA hoặc Data Engineer:

• So sánh giá trị giữa các bản ghi liền kề (LAG, LEAD) để phát hiện thay đổi, bất thường.
• Tạo thứ hạng, xếp loại (RANK, DENSE_RANK) khi giám sát hiệu năng, tần suất truy vấn.
• Tạo số thứ tự (ROW_NUMBER) khi cần gán ID tạm hoặc kiểm tra bản ghi trùng lặp.
• Phân tích xu hướng, lịch sử thay đổi dữ liệu, hoặc biến động giao dịch hệ thống.

🧠 2️⃣. Tổng quan các hàm

🧩 3️⃣. Ứng dụng thực tế trong nghiệp vụ quản trị dữ liệu Kho bạc

🧾 Ví dụ 1 — Theo dõi biến động số dư hàng ngày

Giả sử bảng giao_dich_tien_gui lưu:

Mục tiêu: Tính chênh lệch so với ngày trước → phát hiện bất thường.

SELECT 
  ma_tk,
  ngay_gd,
  so_du,
  LAG(so_du, 1, 0) OVER (PARTITION BY ma_tk ORDER BY ngay_gd) AS so_du_truoc,
  so_du - LAG(so_du, 1, 0) OVER (PARTITION BY ma_tk ORDER BY ngay_gd) AS chenhlech
FROM giao_dich_tien_gui;

📊 Kết quả:

👉 Dễ dàng phát hiện biến động bất thường (-100,000).

⚙️ Ví dụ 2 — Giám sát hiệu năng truy vấn

Giả sử bảng log_truyvan có:
| user | thoi_gian | so_lan_truyvan |

Mục tiêu: So sánh số lần truy vấn hiện tại và trước đó.

SELECT 
  user,
  thoi_gian,
  so_lan_truyvan,
  LAG(so_lan_truyvan) OVER (PARTITION BY user ORDER BY thoi_gian) AS lan_truoc,
  so_lan_truyvan - LAG(so_lan_truyvan) OVER (PARTITION BY user ORDER BY thoi_gian) AS tang_giam
FROM log_truyvan;

📌 Ứng dụng:

• Theo dõi user đột ngột tăng tần suất truy vấn.
• Cảnh báo truy cập bất thường hoặc tấn công từ nội bộ.

📊 Ví dụ 3 — Phân loại mức độ tải của máy chủ (RANK)

Bảng hieu_nang_server:
| may_chu | ngay | so_truyvan |

SELECT 
  ngay,
  may_chu,
  so_truyvan,
  RANK() OVER (PARTITION BY ngay ORDER BY so_truyvan DESC) AS thu_hang
FROM hieu_nang_server;

→ Cho biết máy chủ nào đang tải cao nhất mỗi ngày.

🧾 Ví dụ 4 — Gán mã duy nhất cho bản ghi trùng (ROW_NUMBER)

SELECT 
  ROW_NUMBER() OVER (PARTITION BY ma_tk ORDER BY ngay_gd) AS stt,
  *
FROM giao_dich_tien_gui;

→ Phát hiện bản ghi trùng lặp hoặc sai thứ tự thời gian.

🔍 4️⃣. Mở rộng trong giao dịch và quản trị hệ thống

🧮 5️⃣. Kỹ năng thực hành gợi ý (trong lab)

⚙️ 6️⃣. Cấu trúc kỹ thuật trong MySQL Workbench

Trong Workbench:

• Vào SQL Editor → Query Tab → Run Script để thực hành các ví dụ trên.
• Dùng Visual Explain để xem kế hoạch thực thi (execution plan) và hiệu năng hàm cửa sổ.
• Dùng Performance Schema hoặc Sys Schema để so sánh kết quả thực tế giữa các truy vấn có/không dùng hàm window.

📘 7️⃣. Kết luận